AKARSULAR VE OLUŞTURDUĞU ŞEKİLLER
Yer yüzeyinde akış hâlinde olan su kütlelerine akarsu denir. Akarsuyun en uzun kolunun ilk çıktığı yere kaynak, akarsuyun döküldüğü yere ise ağız denir. Kaynakla ağız arasında uzanan içinde aktığı çukurluğa ise yatak denir.
Akarsuyun kolları ile birlikte sularını topladığı alanın tamamına havza denir.
Sularını denizlere ya da okyanuslara ulaştıran akarsu havzalarına açık havza, ulaştıramayan akarsu havzalarına kapalı havza denir. Akarsu havzalarını birbirinden ayıran ve genellikle sıradağların doruklarından geçen doğal sınıra su bölümü çizgisi denir.
Akarsuyun herhangi bir kesiminden 1 saniyede geçen su miktarına akım (debi) denir. Akım m3/s olarak ifade edilir.
Akarsuyun akımını; havzaya düşen yağış miktarı, havzanın genişliği, arazinin geçirimliliği, bitki örtüsü, kaynak suları, kar ve buz suları, sıcaklık ve buharlaşma gibi faktörler etkiler.
Akarsuların akımında özellikle iklimin etkisiyle alçalma ve yükselmeler olur. Akarsuyun akımında yıl içinde meydana gelen bu değişime akarsu rejimi denir. İklim koşulları akarsu rejimi üzerinde doğrudan etkiye sahiptir.
Yıl içinde akımı fazla değişmeyen akarsuların rejimi düzenlidir.
Her mevsim yağışlı iklim özelliklerinin görüldüğü Ekvatoral bölgedeki ve Batı Avrupa kıyılarındaki akarsular düzenli rejime sahiptir.
Aylara ve mevsimlere göre akımı fazla değişen akarsuların rejimleri düzensizdir.
Düzensiz rejime sahip olan akarsulara, belirgin bir kurak dönemi olan iklim bölgelerinde rastlanır.
Bilgi: Yıl içinde birden fazla kabarma ve çekilme dönemi olan akarsulara karma rejimli akarsu denir. Sularını farklı iklim bölgelerinden toplayan akarsular karma rejimlidir.
Akarsuyun kolları ile birlikte sularını topladığı alanın tamamına havza denir.
Sularını denizlere ya da okyanuslara ulaştıran akarsu havzalarına açık havza, ulaştıramayan akarsu havzalarına kapalı havza denir. Akarsu havzalarını birbirinden ayıran ve genellikle sıradağların doruklarından geçen doğal sınıra su bölümü çizgisi denir.Akarsuyun herhangi bir kesiminden 1 saniyede geçen su miktarına akım (debi) denir. Akım m3/s olarak ifade edilir.Akarsuyun akımını; havzaya düşen yağış miktarı, havzanın genişliği, arazinin geçirimliliği, bitki örtüsü, kaynak suları, kar ve buz suları, sıcaklık ve buharlaşma gibi faktörler etkiler.
Akarsuların akımında özellikle iklimin etkisiyle alçalma ve yükselmeler olur. Akarsuyun akımında yıl içinde meydana gelen bu değişime akarsu rejimi denir. İklim koşulları akarsu rejimi üzerinde doğrudan etkiye sahiptir.Yıl içinde akımı fazla değişmeyen akarsuların rejimi düzenlidir.
Her mevsim yağışlı iklim özelliklerinin görüldüğü Ekvatoral bölgedeki ve Batı Avrupa kıyılarındaki akarsular düzenli rejime sahiptir.
Aylara ve mevsimlere göre akımı fazla değişen akarsuların rejimleri düzensizdir.
Düzensiz rejime sahip olan akarsulara, belirgin bir kurak dönemi olan iklim bölgelerinde rastlanır.
Bilgi: Yıl içinde birden fazla kabarma ve çekilme dönemi olan akarsulara karma rejimli akarsu denir. Sularını farklı iklim bölgelerinden toplayan akarsular karma rejimlidir.